De kraan van Nederland: gestroomlijnde samenwerking en ecologisch onderhoud

In 2020 is de renovatie van de stuwcomplexen Amerongen, Driel en Hagestein afgerond. SWARCO Mobility Nederland is sinds de start van de renovatie onderhoudspartner van hoofdaannemer Yunex Traffic. Tot medio 2022 zorgen we dat de gerenoveerde objecten een optimale beschikbaarheid hebben. Samen met Knook Staal en Machinebouw voeren we de onderhoudswerkzaamheden uit. Daarnaast zijn we gestart met een pilot ecologisch onderhoud.​​​​​​​

De stuwcomplexen zijn essentieel voor het Nederlandse watersysteem. De stuwen reguleren het waterpeil in grote rivieren en zorgen voor voldoende zoetwater voor onder andere drinkwater, grondwater en natuur. De stuw bij Driel wordt ook wel de ‘Kraan van Nederland’ genoemd, omdat deze het water tussen de IJssel en de Nederrijn verdeelt. Tussen 2015 en 2020 zijn de technische installaties vervangen, de bewegingswerken gebouwd en is de bediening op afstand gerealiseerd. Wij waren verantwoordelijk voor het preventief en correctief onderhoud van alle vakdisciplines en het overkoepelend onderhoudsmanagement.


Meerjarig onderhoudsplan 

Na renovatie hebben we de onderhoud scope van Yunex Traffic vertaald naar een meerjarig onderhoudsplan. We hebben een objectspecifiek onderhoudsregime opgesteld, waarin staat welk preventief onderhoud wekelijks, maandelijks of jaarlijks wordt uitgevoerd en door wie dit wordt opgepakt. Zo voert Knook Staal en Machinebouw het werktuigbouwkundige onderhoud uit en voeren wij jaarlijks onderhoud uit aan alle elektrische installaties. 

Het specialistische onderhoud aan onder andere bedienings- en besturingssystemen, aandrijvingen en brandmeldingsinstallaties wordt door ons gecoördineerd en begeleid. Gecontracteerde onderaannemers voeren in samenwerking met ons of onder onze begeleiding specialistische werk uit en worden door ons gecontroleerd. Zij zijn goed bekend met een specifieke installatie en hebben deze vaak zelf geleverd en/of gerenoveerd. 

Storingsdienst

De storingscoördinatie- en afhandeling valt ook onder onze verantwoordelijkheid. Storingen komen allereerst in ons onderhoudsmanagementsysteem en bij onze service technici terecht. Dezelfde dag nemen onze technici contact op met de melder om de storing te doorgronden en een detailplanning op te stellen. Gezamenlijk wordt beoordeeld of sprake is van een urgente storing en binnen een uur een technicus ter plaatse moet zijn. Dit betekent dat een storing (grote) impact heeft op het functioneren en/of de veiligheid van een stuw of sluis, waardoor het regulieren van het waterpeil of het schutten van de scheepvaart niet goed mogelijk is. 

In de meeste gevallen lossen wij de storingen zelf op. Op basis van een eerste analyse, op afstand of op locatie, bepalen onze technici of extra ondersteuning nodig is. In dat geval wordt een tweedelijns serviceteam ingezet, zoals een specialistische onderaannemer. 

Problem management teams

Informatie verkregen uit de preventieve en correctieve onderhoudswerkzaamheden wordt geanalyseerd, met extra aandacht voor terugkerende storingen of bijzondere afwijkingen. Soms kan de oorzaak van een storing niet direct worden achterhaald en wordt, in samenwerking met Yunex Traffic, een problem management team opgezet. 

Dit team focust zich volledig op het onderzoeken van de oorzaak van een storing of afwijking en stelt gerichte oplossingen voor. Middels deze werkwijze wordt de doorlooptijd aanzienlijk korter en worden problemen sneller definitief opgelost. Het team richt zich bovendien op definitieve oplossingen, zoals aanpassingen in het ontwerp of instellingen van een sluis, zodat de stuwcomplexen op lange termijn beter functioneren. De analyses, oplossingen en adviezen van het problem management teams worden eveneens gebruikt om (trend)analyses te maken en het onderhoudsregime te optimaliseren.

Ecologisch onderhoud

Naast onderhoud aan de technische installaties coördineren en begeleiden wij het ecologische onderhoud. De groenvoorzieningen rondom de stuwcomplexen hebben het karakter van een tuin. Daarom hebben wij bewust gekozen voor twee kleinschalige hoveniersbedrijven als onderaannemers. Zij verzorgen de bestrating, beplanting en het overige onderhoud. 

Rijkswaterstaat wil de omliggende natuur en dierenpopulatie ondersteunen en in 2030 naar een volledig circulaire economie. Samen met een onafhankelijk adviesbureau, gespecialiseerd in ruimtelijke ordening en ecologie, hebben we onder andere een grondanalyse gemaakt om een plan van aanpak op te stellen. Naar aanleiding van dit plan zijn we gestart met een pilot bij Stuwcomplex Driel. 

In het voorjaar van 2020 is ongeveer vijfduizend vierkante meter ingezaaid met verse bloemenmengsels. De mengsels bevatten onder andere duizendblad, gele kamille, pinksterbloem, margriet, kattenkruid, verschillende soorten papavers, weegbree en salie. Het doel is om de biodiversiteit, flora en fauna en het aantal insecten te verhogen. 

Het onafhankelijke adviesbureau heeft in mei en september 2021 metingen uitgevoerd. Hieruit blijkt dat in de bloemenweide de diversiteit aan plantensoorten 86% hoger is ten opzichte van het controlegebied. Ook het aantal insecten is aanzienlijk hoger. Er zijn tenminste 25 soorten insecten gespot, waaronder de rupsen van de bedreigde kamillevlinder. In de nabije toekomst worden insectenhotels, een valkennest, een ooievaarsnest en biobased (straat)meubilair geplaatst. 

Vertrouwde samenwerking

Samen met Knook Staal en Machinebouw zijn we al bijna 10 jaar onderhoudsaannemers voor Rijkswaterstaat. Afgelopen jaren hebben we een goede band opgebouwd met Rijkswaterstaat en de operators. De samenwerking verloopt op alle niveaus prettig en open.